Η συχνότερη μορφή της νόσου είναι ο διαβήτης τύπου ΙΙ (μη ινσουλιοεξαρτώμενος) που εμφανίζεται σε ποσοστό 85-90% του διαβητικού πληθυσμού. Παλαιότερα αυτός ο τύπος διαβήτη ονομαζόταν και διαβήτης των ενηλίκων.

Στον διαβήτη έχουμε αδυναμία του οργανισμού να ρυθμίσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και να χρησιμοποιήσει την γλυκόζη ως κύρια πηγή ενέργειας. Κανονικά η γλυκόζη μεταφέρεται στα κύτταρα και εισέρχεται σε αυτά με την βοήθεια μια ορμόνης που ονομάζεται ινσουλίνη. Στην περίπτωση του διαβήτη τύπου ΙΙ έχουμε μειωμένη δράση της ορμόνης αυτής ή μειωμένη δράση της (αντίσταση στην ινσουλίνη) ή συνδυασμό αυτών. Στον διαβήτη τύπου Ι έχουμε έλλειψη ινσουλίνης λόγω αυτοάνοσης καταστροφής συγκεκριμένων κυττάρων στο πάγκρεας που παράγουν την ινσουλίνη (β-κύτταρα).

Παρακάτω θα απαντήσουμε σε κάποιες συχνές ερωτήσεις σχετικά με τον διαβήτη τύπου ΙΙ.

Τι είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη;

Όταν λέμε αντίσταση στην ινσουλίνη εννοούμε ότι ακόμη και να παράγεται ινσουλίνη από τον οργανισμό αυτή δεν δρα φυσιολογικά και έτσι η ινσουλίνη δεν μπορεί να εισέλθει στα κύτταρα.

Τι συμπτώματα μπορεί να έχει ένας διαβητικός και πως μπορεί να γίνει η διάγνωση του διαβήτη;

Τα βασικά συμπτώματα ενός διαβητικού είναι τρία:

• Πολυουρία
• Πολυδιψία
• Πολυφαγία

Εκτός αυτών των τριών ένας διαβητικός μπορεί να εμφανίσει ξαφνική απώλεια βάρους και κόπωση.

• Η διάγνωση γίνεται με απλές αιματολογικές εξετάσεις. Σύμφωνα με τις τελευταίες συστάσεις αρκεί ένα από τα παρακάτω κριτήρια για να χαρακτηριστεί ένας διαβητικός
• Όταν το σάκχαρο νηστείας  (πρωί νηστικό) είναι ≥126 mg/dl και αυτό επιβεβαιωθεί και σε δεύτερη μέτρηση κάποια άλλη μέρα
• Όταν το σάκχαρο αίματος (σε τυχαία μέτρηση) είναι ≥200mg/dl και υπάρχουν και κλασικά συμπτώματα
• Όταν στην κλασική δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης (2 ώρες μετά τη χορήγηση 75g γλυκόζης) το σάκχαρο είναι ≥200mg/dl
• Πρόσφατα, η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία (ADA) πρόσθεσε ένα ακόμα κριτήριο, βασισμένο στην τιμή της «γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης» Κατά τους Αμερικανούς, με γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη ≥6,5% μπορεί να τεθεί η διάγνωση του διαβήτη

Την γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη θα την δείτε ως HbA1c και πρακτικά αντικατοπτρίζει τον μέσο όρο των τιμών του σακχάρου κατά το τελευταίο τρίμηνο.

Πως μπορώ να προστατευτώ από τον διαβήτη;

Ο διαβήτης είναι μια πολυπαραγοντική νόσος, έτσι δεν μπορούμε να ξέρουμε για ποιο λόγο ακριβώς εμφανίζεται αλλά αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι οφείλεται σε γενετική προδιάθεση και σε παράγοντες ποτ έχουν να κάνουν με τον τρόπο ζωής. Φαίνετε ότι μια διατροφή πλούσια σε λιπαρά, επεξεργασμένους υδατάνθρακες και φτωχή σε φυτικές ίνες συμβάλει στην εμφάνιση του διαβήτη όπως επίσης και το αυξημένο βάρος σώματος και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας.

Έχουν οι γονείς μου Διαβήτη. Θα πάθω και εγώ;

Η αλήθεια είναι ότι αν έχει κάποιος από τους γονείς σας διαβήτη έχετε περισσότερες πιθανότητες να πάθετε και εσείς. Βέβαια αυτή η προδιάθεση θα εμφανιστεί εάν της δώσετε τα περιθώρια να εμφανιστεί. Αν ακολουθείτε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο και έχετε μια μέτρια φυσική δραστηριότητα τότε μειώνεται τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη.

Τι επιπλοκές μπορεί να έχω εάν δεν προσέχω;

Οι επιπλοκές από έναν αρρύθμιστο διαβήτη είναι αρκετές.

Μια αρκετά σοβαρή επιπλοκή είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα

Μια άλλη επιπλοκή είναι η καταστροφή των τριχοειδών αγγείων που αυτό μπορεί να έχει ως συνέπεια

Διαβητική νεφροπάθεια (που μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια)

Διαβητική νευροπάθεια (όπως το διαβητικό πόδι)

Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (με βλάβη στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού)

Είμαι διαβητικός. Θα πρέπει να έχω ένα ειδικό και πολύ περιοριστικό διαιτολόγιο;

Όχι. Σύμφωνα με τις τελευταίες διατροφικές συστάσεις, οι διαβητικοί μπορούν να ακολουθούν τις διατροφικές οδηγίες που ισχύουν για το γενικό πληθυσμό. Ένας διαβητικός θα πρέπει να τρώει όπως τρώει ένας μη διαβητικό ή όπως θα έπρεπε να τρώει ένας μη διαβητικός.

Ποιες είναι οι συστάσεις για ένα διαβητικό;

Ένας διαβητικός θα πρέπει να προσέξει το βάρος του και να το μειώσει εάν είναι υπέρβαρος. Φαίνεται ότι μια μικρή μείωση του βάρος έχει θετική επίδραση στην αντίσταση στην ινσουλίνη.

Θα πρέπει να αυξήσει την φυσική του δραστηριότητα. Τουλάχιστον 150λεπτά την εβδομάδα.

Θα πρέπει να αλλάξει διατροφικές συνήθειες.

Πρέπει να αποφεύγω τους υδατάνθρακες;

Πριν χρόνια οι συστάσεις για τον διαβήτη μιλούσαν για αποκλεισμό των υδατανθράκων τώρα όχι μόνο δεν τους αποκλείουμε αλλά πρέπει να αποτελούν το 45-60% της συνολικής προσλαμβανόμενης ενέργειας. Τρόφιμα όπως λαχανικά, φρούτα, όσπρια, δημητριακά ολικής, αμυλούχες τροφές και γαλακτοκομικά είναι οι κυριότερες πηγές τους.

Προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις φυτικές είναι. Οι φυτικές ίνες απορροφώνται βραδύτερα και έτσι δεν προκαλούν μεγάλες διακυμάνσεις στα επίπεδα γλυκόζης του αίματος. Η δίαιτα ατόμου με διαβήτη, θα πρέπει να περιέχει 35-40 γρ

Να κάνω όλα αυτά που μου προτείνουν αλλά θα δω αποτελέσματα;

Σύμφωνα με της έρευνες που γίνονται σχετικά με τον διαβήτη φαίνεται ότι μικρές και απλές αλλαγές στην καθημερινότητα μπορούν να φέρουν αποτελέσματα.

Συγκεκριμένα:

Σε έρευνα σε άτομα που είχαν αντίσταση στην ινσουλίνη έκανα 3 μικρές παρεμβάσεις

καθημερινή καταγραφή κατανάλωσης τροφίμων

μείωση της ποσότητας των ανθυγιεινών τροφίμων που βρίσκονται στο σπίτι

αύξηση της σωματικής δραστηριότητας

Αυτό που διαπίστωσαν είναι ότι είχαν καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με άτομα που πήραν φάρμακα. Και είχαν και έως 58% μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν διαβήτη.

Σε άλλη έρευνα φάνηκε ότι όσοι διαβητικοί ακολουθούσαν τις συστάσεις για καταμερισμό των υδατανθράκων στην διάρκεια της ημέρας είχαν χαμηλότερη γλυκοζυλιωμένη καθώς επίσης και όσοι έκαναν κάποιας μορφής άσκηση.

Αφού το γενεαλογικό μας δέντρο δεν μπορούμε να το αλλάξουμε, το βασικό  στοιχείο μιας αποτελεσματικής πρόληψης- θεραπείας του διαβήτη είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής των διαβητικών ή ατόμων που έχουν αυξημένη προδιάθεση για εμφάνιση διαβήτη, ακολουθώντας ένα υγιεινό και ισορροπημένο διαιτολόγιο σε συνδυασμό με αύξηση φυσικής δραστηριότητας.

Κωνσταντίνος Μαλαχάς

Διαιτολόγος Διατροφολόγος